Marilar Aleixandre
Narradora, poeta, tradutora, feminista. Durante moitos anos dúas voces lidaron na súa gorxa ameazando con esganala, os escritos sobre pensamento crítico e argumentación nas aulas de ciencias –foi catedrática de didáctica das ciencias na USC– e a literatura. En 2022 acadou o Premio Nacional de Narrativa pola novela As malas mulleres (Galaxia, 2021), antes premio Blanco Amor, traducida ao castelán, catalán e euskera. En 2021 publicou, con María López Sández Movendo os marcos do patriarcado: O pensamento feminista de Emilia Pardo Bazán (Galaxia). Talvez por ter a lingua partida a súa poesía está inzada de plantas ventureiras (Desmentindo a primavera, Xerais; e Desescribindo, Apiario), e animais rebeldes (Ovella descarreirada Xerais, 2014). Acadou premios de poesía, o Esquío 1998 por Catálogo de velenos, o Caixanova-PEN 2007 por Mudanzas, reescrita feminista das Metamorfoses, estes xunto con Abecedario de árbores (2006), reeditados como Mudanzas e outros velenos (Galaxia, 2017). Adora escribir relatos como os d’O coitelo en novembro (Xerais 2010) ou Lobos nas illas (Xerais, 1996; en castelán Lobos en las islas, Arde, 2022). En narrativa xuvenil A expedición do Pacífico (1995), A cabeza de Medusa (2008), sobre a violación social que segue á física, en inglés Head of Medusa (Small Station Press, 2019) ou A filla do minotauro (2018). En 2017 ingresou na Real Academia Galega co discurso Voces termando da paisaxe galega.
Dialogando con Rosalía nun mudo coro: As malas mulleres
Escribo sobre a violencia social, a exercida sobre colectivos, sobre grupos sociais amplos e que con frecuencia é invisible. A literatura pode escarvar no pozo da desmemoria para revelar vidas de persoas que non importaron a ninguén. A novela As malas mulleres segue a vida das presas no cárcere da Galera, na Coruña, entre 1863 e 1865, a través dunha rapaza, Sisca, personaxe de ficción baseado nunha traxedia ocorrida en 1953. Concepción Arenal e Juana de Vega ensinaban a ler ás presas até prohibírllelo o alcaide. Como facer falar a mulleres sen voz? Nos capítulos de “O mudo coro das malas mulleres” toman prestada a voz de Rosalía de Castro que cantou a vida e as penas das mulleres dun modo que as mulleres –e non só– fixeron seu. Atrevinme a imaxinar mágoas só entrevistas nos poemas de Rosalía. Tamén podería chamarse “O coro das lobas” pois Pepa a Loba estaba presa na Galera neses anos.